Plany gospodarki niskoemisyjnej stają się coraz ważniejszymi elementami strategii rozwojowych państw na całym świecie. Przejście na modele gospodarcze, które generują minimalną ilość emisji gazów cieplarnianych, nie tylko przyczynia się do walki z globalnym ociepleniem, ale także oferuje szereg korzyści ekonomicznych i społecznych. W niniejszym wpisie skupimy się na omówieniu najważniejszych aspektów planów gospodarki niskoemisyjnej, ich wdrożeniu oraz wyzwaniach, jakie przed nami stoją.
Czym są plany gospodarki niskoemisyjnej?
Co to jest plan gospodarki niskoemisyjnej? To strategiczne podejście mające na celu zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych w różnych sektorach gospodarki. Jego głównym celem jest zminimalizowanie negatywnego wpływu działalności ludzkiej na klimat poprzez zwiększenie efektywności energetycznej, rozwój i implementację odnawialnych źródeł energii, oraz promowanie zrównoważonych praktyk przemysłowych i życiowych. Opracowanie planu gospodarki niskoemisyjnej obejmuje zarówno inicjatywy publiczne, jak i prywatne, zachęcając do inwestycji w nowoczesne technologie, które wspierają zrównoważony rozwój. Skuteczne realizowanie planu gospodarki niskoemisyjnej wymaga współpracy na różnych poziomach zarządzania – lokalnym, krajowym i międzynarodowym – oraz zaangażowania zarówno osób decyzyjnych, jak i każdego obywatela.
Jakie przepisy regulują plan gospodarki niskoemisyjnej?
Czy koniecznie trzeba stworzyć plan gospodarki niskoemisyjnej? Żadna ustawa nie narzuca takiego obowiązku. Decyzja o opracowaniu takiego planu leży w gestii organów samorządowych i społeczności lokalnych, które uznają korzyści płynące z takich działań i są świadomi, w jaki sposób gospodarka niskoemisyjna w gminach wpływa na ich życie. Samoistne podejmowanie przez jednostki samorządu terytorialnego działań na rzecz zrównoważonego rozwoju i redukcji emisji gazów cieplarnianych stanowi odpowiedź na lokalne potrzeby oraz aspiracje społeczności. Wiele mniejszych jednostek samorządowych sporządza gminny plan gospodarki niskoemisyjnej, aby skuteczniej zarządzać lokalnymi zasobami, przyciągnąć dodatkowe fundusze, często z Unii Europejskiej, oraz podnieść jakość życia mieszkańców poprzez poprawę stanu środowiska naturalnego i efektywności energetycznej. Także firmy i przedsiębiorstwa mogą stworzyć plan gospodarki niskoemisyjnej. Warto pamiętać, że o ile ten dokument nie jest obowiązków, należy spełnić szereg innych wymogów związanych ze środowiskiem. Przykładem jest raport KOBiZE, który obejmuje wszystkie podmioty, których działalność prowadzi do emisji.
Rola przedsiębiorców w gospodarce niskoemisyjnej
Oprócz zobowiązań samorządowych, istotną rolę odgrywają również przedsiębiorstwa, które coraz częściej włączają zasady zrównoważonego rozwoju do swoich strategii biznesowych. Przedsiębiorstwa te inwestują w technologie niskoemisyjne, co nie tylko pozwala im obniżyć koszty operacyjne, ale również zwiększa ich atrakcyjność w oczach inwestorów i konsumentów coraz bardziej świadomych ekologicznie. Współpraca między jednostkami samorządu terytorialnego a lokalnymi przedsiębiorstwami może prowadzić do synergii, która skutecznie przyspiesza transformację w kierunku zrównoważonej gospodarki i wspiera realizację lokalnych planów gospodarki niskoemisyjnej.
Co powinien zawierać plan gospodarki niskoemisyjnej
Każda aktualizacja lub nowe opracowanie dokumentu powinno zawierać wyraźnie określone elementy, na które składa się plan gospodarki niskoemisyjnej. Wytyczne to między innymi:
-
analiza wykonania poprzedniego planu gospodarki niskoemisyjnej – dokument powinien rozpoczynać się od szczegółowej informacji o realizacji założonych w poprzednim dokumencie celów, włączając w to analizę przyczyn ewentualnych braków w ich realizacji lub przekroczeń, oraz przedstawienie trendów wynikających z monitoringów,
-
określenie nowych celów – ważne jest zdefiniowanie nowych celów dotyczących dalszej redukcji emisji CO2 i innych zanieczyszczeń, zmniejszenia zużycia energii oraz zwiększenia udziału energii pozyskiwanej z OZE,
-
zgodność z wytycznymi – cele muszą być zgodne z obowiązującymi strategiami regionalnymi i lokalnymi, a także z Programami Ochrony Powietrza i krótkoterminowymi planami dla danego województwa,
-
podsumowanie BEI (Baseline Emission Inventory) – konieczne jest podanie roku bazowego i wskazanie ewentualnych zmian w ocenie emisji bazowej,
-
spójność wskaźników – wskaźniki emisji i efektywności energetycznej powinny być ujednolicone i spójne z pierwotnym planem gospodarki niskoemisyjnej, aby zapewnić wiarygodność monitorowania i ewaluacji działań,
-
zaktualizowany opis tła – dokument powinien zawierać aktualizację dotyczącą obowiązujących polityk i strategii, zarówno na poziomie krajowym, jak i międzynarodowym, w tym odniesienie do Europejskiego Zielonego Ładu oraz innych kluczowych dokumentów,
-
informacje regionalne i lokalne – należy uwzględnić dane dotyczące demografii, gospodarki, mieszkalnictwa, rolnictwa, zapotrzebowania na energię oraz warunków przyrodniczych, w tym obszarów Natura 2000,
-
narzędzia realizacji celów – ważne jest określenie, jakie zasoby kadrowe, finansowe i organizacyjne będą dostępne, w tym informacje o funkcjonowaniu stanowiska Energetyka Gminnego.
Tak skonstruowany plan gospodarki niskoemisyjnej nie tylko zwiększa przejrzystość i efektywność działań na rzecz ochrony środowiska, ale również umożliwia lepsze planowanie i wdrażanie działań naprawczych oraz strategiczne zarządzanie zasobami energetycznymi.
Wyzwania związane z wdrożeniem gospodarki niskoemisyjnej
Wyzwania związane z przejściem na gospodarkę niskoemisyjną dla przedsiębiorstw są znaczące, ale niezbędne do długoterminowego zrównoważonego rozwoju.
-
Pierwszym i często największym wyzwaniem jest znaczny koszt początkowy związany z inwestycją w nowe technologie oraz modernizację istniejących infrastruktur. Firmy muszą znaleźć odpowiedni balans między bieżącymi operacjami a inwestycjami przyszłościowymi, co często wymaga zdobycia nowej wiedzy i umiejętności. Sam plan gospodarki niskoemisyjnej i cena nie kosztują wiele, jednak wdrożenie nowoczesnych rozwiązań może wiązać się ze znacznymi wydatkami.
-
Kolejne wyzwanie to konieczność dostosowania się do dynamicznie zmieniających się przepisów środowiskowych, które mogą różnić się w zależności od regionów, co komplikuje działalność na rynkach międzynarodowych.
-
Dodatkowo, przedsiębiorstwa mogą napotkać opór wewnętrzny, gdyż zmiana podejścia operacyjnego i kultury organizacyjnej wymaga czasu i zaangażowania na wszystkich poziomach zarządzania.
Mimo tych trudności, firmy, które efektywnie przejdą na model niskoemisyjny, mogą oczekiwać długoterminowych korzyści, takich jak obniżone koszty operacyjne, zwiększona konkurencyjność oraz lepszy wizerunek w oczach coraz bardziej świadomych ekologicznie konsumentów i partnerów biznesowych. W pokonaniu tych wyzwań pomoże doradztwo środowiskowe od Grupy EKOPRO.
