Postępowanie z odpadami w firmie to nie tylko obowiązek wynikający z przepisów prawa, ale także element odpowiedzialnego podejścia do ochrony środowiska. Zgodnie z ustawą z dnia 14 grudnia 2012 roku o odpadach, odpadem jest każda substancja lub przedmiot, którego posiadacz się pozbywa, zamierza się pozbyć lub do którego pozbycia się jest zobowiązany. Odpady powstają zarówno w gospodarstwach domowych (odpady komunalne), jak i w wyniku działalności gospodarczej (odpady przemysłowe). Co istotne, odpady komunalne nie są generowane wyłącznie przez gospodarstwa domowe – mogą również pochodzić z firm, biur czy instytucji, jeśli ich skład i charakter są podobne, np. odpady opakowaniowe, papier czy tworzywa sztuczne. Aby skutecznie prowadzić gospodarkę odpadami w firmie, należy kierować się tzw. hierarchią postępowania z odpadami. Na pierwszym miejscu znajduje się zapobieganie ich powstawaniu, następnie przygotowanie do ponownego użycia, recykling, inne formy odzysku (np. odzysk energetyczny), a dopiero na końcu – unieszkodliwianie. Warto na każdym etapie działalności firmy zadawać sobie pytanie: czy da się ograniczyć ilość wytwarzanych odpadów, ponownie je wykorzystać lub przekazać do recyklingu? Odpowiednie działania zmniejszają zarówno koszty, jak i negatywny wpływ na środowisko.
Jak prawidłowo klasyfikować i ewidencjonować odpady zgodnie z przepisami BDO?
Kluczowe znaczenie ma również prawidłowa klasyfikacja odpadów i ich segregacja. Odpady dzielą się na odpady zwykłe – takie jak papier, szkło, tworzywa sztuczne – oraz na odpady niebezpieczne, które zawierają substancje szkodliwe, np. oleje przepracowane, rozpuszczalniki, baterie, chemikalia, farby. Każdy rodzaj odpadu powinien mieć przypisany odpowiedni kod odpadu zgodnie z katalogiem odpadów. Odpady mogą powstawać w instalacji, czyli w ramach zorganizowanego procesu technologicznego (np. produkcji lub oczyszczania), lub poza instalacją – na przykład podczas remontów, prac biurowych czy w działalności usługowej. To rozróżnienie ma wpływ na sposób ich ewidencjonowania w systemie BDO. Obowiązek prawidłowej klasyfikacji, ewidencjonowania i przekazywania odpadów do uprawnionych odbiorców spoczywa na wytwórcy odpadów. Wytwórcą jest każdy podmiot, którego działalność prowadzi do powstawania odpadów, a także każdy, kto dokonuje ich wstępnej obróbki, mieszania lub innej zmiany właściwości. Ewidencja odpadów powinna być prowadzona m.in. za pomocą karty ewidencji odpadu oraz karty przekazania odpadu (KPO), a dane te muszą być zarejestrowane w systemie BDO – Bazie Danych o Odpadach. Wszyscy przedsiębiorcy wytwarzający odpady są zobowiązani do rejestracji w BDO.
Uproszczona ewidencja odpadów 2024 – kto może z niej skorzystać i na jakich zasadach?
W przypadku niektórych rodzajów odpadów możliwe jest prowadzenie uproszczonej ewidencji odpadów. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 5 listopada 2024 roku, dotyczy to głównie odpadów o niskim ryzyku środowiskowym, wytwarzanych w niewielkich ilościach. Należy jednak pamiętać, że zwolnienie z pełnej ewidencji nie oznacza braku obowiązków – konieczne jest określenie rodzaju odpadu, przypisanie kodu odpadu, prowadzenie rejestru BDO oraz przekazanie odpadów uprawnionemu odbiorcy. Uproszczona ewidencja to ułatwienie formalne, ale nie zwolnienie z odpowiedzialności. Warto również wiedzieć, że niektóre odpady np. drewniane palety mogą zostać przekazane osobom fizycznym lub organizacjom niebędącym przedsiębiorstwami, które wykorzystają je na potrzeby własne. Taka możliwość została określona w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 10 listopada 2015 roku i może znacząco usprawnić gospodarowanie niektórymi materiałami w firmie.
Obowiązek składania sprawozdań odpadowych do BDO – terminy, zakres, odpowiedzialność
Istotnym elementem gospodarki odpadami jest również obowiązek sprawozdawczości. Każda firma wytwarzająca odpady ma obowiązek składania rocznych sprawozdań o produktach, opakowaniach i gospodarowaniu odpadami, a także o ilości wytworzonych odpadów i sposobach ich zagospodarowania. Warto podkreślić, że sprawozdanie odpadowe powinno obejmować rzeczywistą ilość wytworzonych odpadów, a nie ilość przekazaną do odbiorcy. To częsty błąd, który może prowadzić do nieprawidłowości w systemie BDO i potencjalnych sankcji. Sprawozdanie powinno uwzględniać cały cykl odpadu – od momentu jego powstania, przez magazynowanie, aż po przekazanie do recyklingu, odzysku lub unieszkodliwienia. Dokumenty należy złożyć do 15 marca każdego roku za rok poprzedni, do marszałka województwa właściwego miejscowo dla miejsca wytwarzania lub przetwarzania odpadów.
Rzetelna ewidencja i raportowanie odpadów budują zrównoważony i zgodny z prawem biznes
Świadomość przepisów, prowadzenie rzetelnej ewidencji, raportowanie w systemie BDO oraz odpowiedzialne przekazywanie odpadów to nie tylko obowiązki ustawowe, ale przede wszystkim oznaka odpowiedzialnego i profesjonalnego zarządzania firmą. Efektywna gospodarka odpadami w przedsiębiorstwie pozwala nie tylko spełniać wymogi prawne, ale również wspiera ochronę środowiska i wzmacnia wizerunek nowoczesnego, zrównoważonego biznesu
